بهمناسبت بیستوششمین گرامیداشت هفته پژوهش و فناوری استان مازندران، دکتر جواد رضاییان، عضو هیات علمی دانشگاه علوم و فنون مازندران، به عنوان پژوهشگر برگزیده در گروه فنی و مهندسی مورد تقدیر قرار گرفت.
به همین مناسبت، گفتوگویی با ایشان ترتیب دادهایم تا بیشتر با مسیر علمی، دغدغههای پژوهشی و دیدگاههای ایشان در زمینه توسعه علم و فناوری آشنا شویم.
متن این گفتوگو را در زیر، مشاهده میکنید:
خبرنگار روابط عمومی دانشگاه: در ابتدا، موفقیت شما را در کسب عنوان پژوهشگر برگزیده استان تبریک میگوییم. لطفاً بفرمایید این موفقیت را حاصل چه عواملی در مسیر علمی و پژوهشی خود میدانید؟
دکتر رضاییان: با سلام و سپاس از حسن نظر شما. البته این موفقیت متعلق به بنده نیست بلکه به دانشگاه علوم و فنون مازندران(یعنی اعضای هیات علمی، همکاران، دانشجویان و مدیران) تعلق دارد که بنده افتخار نمایندگی دانشگاه را در این مسیر برعهده داشتم. در مجموع در هر مسیری اگر همکاری، شفافیت، هموارسازی و همدلی وجود نداشته باشد، توفیقی نیز حاصل نمیگردد. لذا این موفقیت دانشگاه، مرهون همکاری و همدلی همکاران و بهویژه دوستان گروه مهندسی صنایع، دانشجویان گرامی و حمایتهای مجدّانه مدیریت ساعی و دلسوز دانشگاه میباشد.
خبرنگار روابط عمومی دانشگاه: موضوعات اصلی پژوهشهای اخیر شما چیست و در حال حاضر بر روی چه پروژههایی تمرکز دارید؟
دکتر رضاییان: بهصورت کلی، تحقیقات در مهندسی صنایع بر طراحی و بهبود سیستمها متمرکز میباشد. در سالهای اخیر، تمرکز اصلی بنده بر حوزههای مدیریت پروژه، طرحهای توسعه و محاسبات نرم بوده است. همچنین اخیرا بهدلیل اثربخشی و نیاز کسب و کارها به توسعه سرمایه انسانی و نقش رهبری، مشغول مطالعه و تحقیق در مبانی و اصول کوچینگ میباشم.
خبرنگار روابط عمومی دانشگاه: در مسیر پژوهشی خود، با چه چالشهایی مواجه بودهاید؟
دکتر رضاییان: قطعا انگیزه به انجام پژوهش و تحقیق، از ستونهای اساسی و چالشهای جدی این حوزه میباشد. در همین راستا اثربخشبودن، یک نیروی محرکه کلیدی برای تحقیقات میباشد. در وضعیت فعلی، سهم کاربردی مراکز صنعتی و خدماتی از دستآوردهای پژوهشی، کم و ناچیز میباشد و صرفا دستورالعملهای داخلی دستگاههای اجرایی، نظیر وزارت علوم بهصورت کمرنگ، موجبات پژوهش را با مصرف داخلی بهوجود میآورند. لذا آگاهکردن بخش صنعت از دستآوردهای پژوهشی و ایجاد این نیاز، میتواند از چالشهای اساسی این حوزه باشد.
چالشهای اصلی معمولاً در زمینه تأمین منابع مالی، دسترسی به تجهیزات آزمایشگاهی و پیوند میان دانشگاه و صنعت است. البته خوشبختانه، دانشگاه علوم و فنون مازندران با رویکرد حمایت از پژوهشهای کاربردی، تلاش کرده این موانع را تا حد زیادی، کاهش دهد.
خبرنگار روابط عمومی دانشگاه: از منظر شما چگونه میتوان پژوهشهای دانشگاهی را به نیازهای واقعی استان و صنعت نزدیکتر کرد؟
دکتر رضاییان: حدود ۸ سال گذشته، طرحی را به نام کلینیک صنعتی، تقدیم دستگاههای مرتبط و مدیران استانی، از جمله نمایندگان وقت مجلس شورای اسلامی نمودم. هدف در آن، طراحی و ایجاد یک ساختار حاکمیتی برای توسعه ارتباط دانشگاه با صنعت و بالعکس بود. برای همسو کردن پژوهشهای دانشگاههای استان با نیازهای آن، ضروری است که مدیران صنعت و مدیران دانشگاه از واحدهای خود خارج شده و به ترتیب در دانشگاه و صنعت حضور یابند. برای عملیاتی کردن این شعار که سالها مورد تاکید همگان است، بنده رویکرد "کلینیک صنعتی" را مجدد پیشنهاد میکنم و شاید استان مازندران بتواند بهصورت پایلوت، مجری گردد که این مهم، نیاز به عزم مدیریت استان میباشد.
خبرنگار روابط عمومی دانشگاه: نقش دانشجویان تحصیلات تکمیلی در فعالیتهای پژوهشی شما چگونه است؟
دکتر رضاییان: همانطور که عرض کردم سهم دانشجویان در پژوهشها، بسیار بالا و کلیدی است و به عبارت صحیحتر، دانشجویان، موتور محرک پژوهش هستند. اما این نیروی محرکهی با توان بالا، در صورت هدفمندشدن، موثرتر میتواند در کاربردیکردن تحقیقات، نقش داشته باشد و راهکار اصولی و پایدار این اتفاق، تخصیص پژوهش به نیازهای جوامع خدماتی، صنعتی و ... و حمایتهای این جوامع از دانشجویان میباشد.
بنده تلاش دارم نگاه خلاقانه و مسالهمحور را در دانشجویان تقویت کنم تا پژوهش را صرفاً محدود به مقالهنویسی ندانند، بلکه آن را گامی برای خلق راهحلهای واقعی ببینند.
خبرنگار روابط عمومی دانشگاه: در حوزه تجاریسازی و تبدیل ایدههای دانشگاهی به محصولات فناورانه، چه فرصتها و موانعی وجود دارد؟
دکتر رضاییان: امروزه کسب و کارها با ظهور انقلابهای صنعتی نسل چهارم و پنجم، تحولات عظیمی را تجربه میکنند و بقای آنها بهشدت به سطح دانش، وابسته میباشد. از اینرو ایجاد شرکتهای دانشبنیان یا هستههای فناور در دانشگاه و عرضه آن به کسب و کارها، یک نقشه راه مفید برای تجاریسازی پژوهش میباشد.
البته، هنوز زیرساختهای ارتباطی میان دانشگاه و بخش خصوصی، نیاز به تقویت دارد. تسهیل فرآیند حمایت مالی، کاهش بروکراسی اداری و ایجاد مراکز رشد فعالتر میتواند نقش مهمی در تسریع تجاریسازی نتایج پژوهش داشته باشد.
خبرنگار روابط عمومی دانشگاه: آیا در فعالیتهای خود، تجربه همکاری بینالمللی نیز داشتهاید؟
دکتر رضاییان: بله، در سالهای اخیر همکاریهایی با محققان بینالمللی در قالب انتشار مقالات داشتهام. این همکاریها و ارتباطات علمی موجب ارتقای سطح پژوهشی، تبادل دانش و آگاهی از علوم و دانشهای روز دانشگاههای برتر دنیا و آشنایی با استانداردهای جهانی و روشهای نوین تحقیقاتی میشود که برای رشد علمی کشور بسیار ارزشمند است.
خبرنگار روابط عمومی دانشگاه: جایگاه پژوهشهای میانرشتهای را در حوزه فنی و مهندسی چگونه ارزیابی میکنید؟
دکتر رضاییان: سوال بسیار خوبی است. امروزه در برنامههای درسی بازنگری شده در رشتههای تحصیلی مختلف از جمله گروههای فنی و مهندسی، بهوضوح، نشانه نیاز هر گروه به دانشهای گروههای دیگر دیده میشود. در این زمینه، شرکتهای برتر در دنیا، افرادی را در استخدامها و ارتقاها ترجیح میدهند که تخصصهای تی(T)شکل داشته باشند. یعنی در حوزههای مختلف، آگاه و آشنا؛ و در یک حوزه، عمیق. دلیل این اتفاق، پیچیدگیهای بالای مسایل واقعی پیرامون ما میباشد و حل این مسایل، صرفا در حوزهی یک رشتهی تحصیلی نیست که البته انتظار آن هم نمیرود که یک نفر با تخصص بینهایت، به حل آنها بپردازد. بلکه امروزه در جوامع، قبل از حل مساله، درک درست آنها میباشد و این قطعا به نقش پژوهشهای میانرشتهای، اهمیت بالا میدهد.
ضمنا، پژوهشهای میانرشتهای، آینده علم هستند. بسیاری از چالشهای امروز در مرز میانرشتهها حل میشوند. به نظرم، حرکت دانشگاهها به سمت پروژههایی با ترکیب دانش فنی، مدیریتی و زیستمحیطی میتواند تحولی بزرگ ایجاد کند.
خبرنگار روابط عمومی دانشگاه: چه توصیهای برای اعضای هیأت علمی جوان و پژوهشگران تازهکار دارید؟
دکتر رضاییان: تشکر از حسن نظر شما. بنده خودم نسبت به همکاران هیات علمی، در این راه، تازهکار هستم. برای دانشجویان عزیز پیشنهاد دارم در ابتدا نسبت به استعداد خود در پژوهش، شناخت کافی پیدا کنند و در صورت وجود میل و انگیزه، حتما با مشاوره از اساتید و پشتکار، این مسیر را آغاز کنند.
ثبات در مسیر، استمرار در یادگیری، و مهمتر از همه، باور به تأثیرگذار بودن پژوهش از عوامل اصلی موفقیت است. به همکاران عزیزم پیشنهاد میکنم اهداف علمی خود را با نیازهای جامعه، همسو کنند تا پژوهش، علاوه بر ارزش علمی، ارزش اجتماعی نیز پیدا کند.
خبرنگار روابط عمومی دانشگاه: در پایان، چشمانداز شما برای آینده پژوهش در دانشگاه علوم و فنون مازندران چیست؟
دکتر رضاییان: خوشبختانه دانشگاه ما ظرفیت بالایی از نظر نیروی انسانی متخصص و انگیزه علمی دارد و بهعنوان یک دانشگاه غیردولتی و جزو دانشگاههای برتر استان، بهدلیل چابکی، در مقایسه با دانشگاههای بزرگ استان میباشد. این مزیت در صورتیکه در آینده نزدیک بهعنوان یک فرصت در نظر گرفته شود، میتواند دستآوردها و منافع فراوانی را برای دانشگاه بهدنبال داشته باشد. امیدوارم با تداوم حمایت از پژوهشهای کاربردی و تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه، بتوانیم نقش پررنگتری در توسعه علمی و فناورانه استان ایفا کنیم.
جمعبندی گفتوگو: دکتر جواد رضاییان از جمله اعضای هیات علمی پرتلاش دانشگاه علوم و فنون مازندران است که با پشتکار، نگاه مسالهمحور و روحیه علمی پویا، توانسته است الگویی شایسته برای نسل جوان و جامعه دانشگاهی باشد.
روابط عمومی دانشگاه علوم و فنون مازندران، ضمن تبریک مجدد این موفقیت ارزشمند، به ایشان و خانواده بزرگ دانشگاه، تداوم درخشش علمی و پژوهشی ایشان و سایر دانشگاهیان را آرزو دارد.
روابط عمومی دانشگاه علوم و فنون مازندران
